تأثیر گیاهان میزبان مختلف روی شاخص های تغذیه ای و فعالیت برخی آنزیم های گوارشی کرم غوزه ی پنبه helicoverpa armigera (hübner) (lepidoptera: noctuidae)

کرم غوزه ی پنبه helicoverpa armigera (hübner) آفتی با طیف میزبانی وسیع است که منجر به ایجاد خسارت اقتصادی شدید روی محصولات مهمی نظیر نخود، لوبیا، پنبه، گوجه فرنگی و سویا در ایران و سایر نقاط جهان می شود. تأثیر میزبان های مختلف گیاهی شامل نخود (ارقام هاشم، آرمان، بینیویچ و آزاد)، لوبیا چشم بلبلی (رقم مشهد)، لوبیا سفید (رقم دهقان)، لوبیا قرمز (رقم گلی)، لوبیا چیتی (رقم خمین)، سیب زمینی (ارقام آگریا و ساتینا) و گوجه فرنگی (رقم مشکین) روی شاخص های تغذیه ای و فعالیت آنزیم های گوارشی پروتئاز و آمیلاز h. armigera در دمای 1±25 درجه ی سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی تعیین شد. نتایج حاصل از شاخص های تغذیه ای بر حسب وزن تر نشان داد که شاخص بازدهی تبدیل غذای خورده شده (eci) و بازدهی تبدیل غذای هضم شده ی (ecd) مجموع سنین لاروی (سوم تا پنجم) روی نخود رقم آرمان و سیب زمینی رقم آگریا بیشترین (به ترتیب 006/0 ± 981/11 و 011/0 ± 630/14 درصد) و روی گوجه فرنگی رقم مشکین کمترین (به ترتیب 002/0 ± 793/5 و 002/0 ± 440/7 درصد) در مقایسه با سایر ارقام بود. همچنین نتایج حاصل از شاخص های تغذیه ای بر حسب وزن خشک نیز نشان داد که eci و ecd مجموع سنین لاروی (سوم تا پنجم) روی سیب زمینی ارقام ساتینا و آگریا بیشترین (به ترتیب 014/0 ± 640/14 و 015/0 ± 380/21 در صد) و روی گوجه فرنگی رقم مشکین کمترین (به ترتیب 002/0 ± 748/5 و 002/0 ± 341/7 در صد) در مقایسه با سایر ارقام بود. بیشترین و کمترین فعالیت پروتئولیتیک کل در اسیدیته ی بهینه، به ترتیب در لارو های تغذیه شده با لوبیا سفید رقم دهقان ( u/mg071/0 ± 717/8) و گوجه فرنگی رقم مشکین ( u/mg057/0 ± 338/3) بود. بین ارقام مختلف گیاهی، بیشترین فعالیت آمیلاز در اسیدیته ی بهینه، روی لوبیا سفید رقم دهقان (mu/mg 005/0 ± 340/0) و کمترین فعالیت روی گوجه فرنگی رقم مشکین (mu/mg 002/0 ± 088/0) بود. نتایج حاصل از بررسی شاخص های تغذیه ای و فعالیت آنزیم های گوارشی h. armigera روی میزبان های مختلف گیاهی نشان داد که گوجه فرنگی (رقم مشکین) نامناسب ترین میزبان برای آفت بوده و علت آن احتمالاً به وجود برخی ترکیبات شیمیایی ثانوی دارای اثر نا مطلوب بر فعالیت آنزیم های گوارشی یا پروتئین های مهارکننده ی آنزیم های پروتئاز آفت مربوط می شود.